Naslagwerk: Tijdlijn van het oude Egypte

De Egyptische prehistorische culturen (42.000/32.000 tot 3.150 voor Christus).

De evolutie van een samenleving in een veranderend landschap. Van groepjes rondtrekkende jagers in de savanne tot aan permanente bewoning langs de Nijl. Uitvindingen werden gedaan met boten, het schrift, de aristocratie, (beeldhouw)kunst en nog veel meer.

De Vroege Tijd (3150-2584 voor Christus).

De vroege tijd bestaat uit de koningen van de 1e dynastie en de 2e dynastie. De hiërogliefen waren nog niet door ontwikkeld zoals in het Oude Rijk en zagen er anders uit. De hoofdstad verschoof van Thinis naar een nieuw gestichte stad: Memphis.

De doden werden begraven in Abydos (Umm el-Qa'ab). Een traditie dat al begon in de Naqada III-periode. In de 2e dynastie werden de doden begraven in Saqqara (nabij Memphis).

Rond de 2e dynastie was er een opstand in Egypte waardoor het land werd verdeeld over twee koningen. Naast Horus verscheen nu ook Seth op de koningsnaam. De laatste farao Chasechemoei verenigde het land en de religieuze geschillen door zowel het Horus als het Seth-dier op zijn koningsnaam te plaatsen. Hij liet zijn graf bouwen in Abydos.

Het oude rijk (2584 - 2117 voor Christus).

Het oude rijk was een stabiele periode met een krachtige goddelijke koning en een centraal bestuur in Memphis. Het bestond uit de 3e, 4e, 5e en 6e dynastie. Enkele belangrijke farao's zijn: Djoser, Cheops, Oenas en Pepi II. In de 5e dynastie werden de zonnereligie steeds belangrijker. In de 6e dynastie werden nomarchen - leiders van de districten - steeds belangrijker.

Het oude rijk is ook het begin van het bouwen van piramiden. Eerst trappenpiramiden (3e dynastie), daarna echte piramiden van steen (4e dynastie) en vervolgens wat kleinere piramiden. Rond de 5e dynastie werden de piramiden gedecoreerd met piramideteksten.

De eerste tussenperiode (2117 -2066 voor Christus).

Deze periode was een tijdperk zonder centrale eenheid. Er heerste chaos en droogte. De nakomelingen van Pepi II regeerden in Memphis (7e/8e dynastie). De nomarchen - leiders van districten - van Xios in de delta riepen zichzelf uit als farao (9e/10e dynastie). Bij Thebe in Opper-Egypte riep Nebhetepre Mentoehotep II zich uit als farao en herenigde Egypte.

De heersers van de 7/8e dynastie bouwden piramiden. De heersers van de 11e dynastie lieten zich begraven in saff-tombes. Mentoehotep II liet in deir el-Bahri, nabij Thebe een uniek dodentempel bouwen.

Het middenrijk (2066 - 1650 voor Christus).

Het middenrijk werd verenigd door Nebhetepre Mentoehotep II en geld als een tweede stabiele periode. Na de regering van Mentoehotep IV, riep generaal Amenemhat zich uit als farao. Zijn familie regeerde in de 12e dynastie.

De hoofdstad werd Thebe en werd onder de 12e dynastie verplaatst naar de stad Itj-Tawi nabij de Fajoem regio. In de 12e dynastie werd afgeweken van de dodentempels in deir el-Bahri en werden weer piramiden gebouwd in el-Lisht, El-Lahun en Dasjur.

Egypte werd een rijk onder de 12e dynastie. De farao's veroverde Nubië en bouwden diverse forten om de handel in goud te verstevigen.

Hoewel de periode kort duurde, bloeide de literatuur op. De taal evolueerde zich vanuit het Oudegyptisch naar het Middelegyptisch. Deze vorm van taal werd de klassieke taal van het Egypte. Het werd geschreven tot de introductie van het christendom in Romeinse periode.

De tweede tussenperiode (1650-1545 voor Christus).

Opnieuw een gedecentraliseerde periode. De farao's van de 13e dynastie heersten in de stad Itj-Tawy. De koningen volgden elkaar in rap tempo op. Sommigen regeerden een paar dagen. De koningen kregen te maken met een andere macht uit Palestina dat de macht greep en heerste als de 14 dynastie in de Delta. De 14e dynastie maakte plaats voor de 15e dynastie ook wel Hyksos genoemd.

De koningen van de 13e dynastie werden opgevolgd door de koningen van de 16e dynastie in Thebe. Er heersten gelijktijdig met de 16e dynastie een kortstondige Abydos dynastie in Abydos. De koningen van de 16e dynastie werden vervangen door de 17e dynastie in Thebe.

De 17e dynastie volgde de 16e dynastie en de Abydos dynastie op en bevocht de nog steeds machtige 15e dynastie en de Nubiërs uit het rijk van Kerma. Uiteindelijk verdreef koning Ahmose de koningen van de 15e dynastie.

Het nieuwe rijk (1545-1073 voor Christus).

Het nieuwe rijk was een welvarende periode met een centrale macht. Koning Hatsjepsoet bezocht het land Poent en haalde allerlei exotische zaken naar Egypte. De koningen van de 18e dynastie breidden hun rijk uit tot ver na de 2e cataract in Sudan en er regeerde een onderkoning van Koesj. Egypte bestond uit huidig Israël, Syrië en een deel van Turkije.

De farao's van de 18e dynastie vereerden de god Amon-Re, godin Moet en kindgod Chonsoe in Thebe. Farao Achnaton brak met de traditie en vereerde alleen nog de zonneschijf Aton, een aspect de god Re-Horachti. Hij introduceerde een aparte manier van architectuur, vernieuwingen in het schrift en taal, andere stroming van kunst. Zijn zoon draaide de zonnereligie weer terug.

De koningen van de 18e dynastie stierven uit, de generaal van farao Horemheb, Ramses I werd de nieuwe farao. Zijn nakomelingen werden farao van de 19e en 20e dynastie. Onder hen: Seti I, Ramses II, Merenptah en Ramses III waren belangrijke en krachtige farao's.

De derde tussenperiode (1073-656 voor Christus).

Na het nieuwe rijk werd Opper-Egypte geregeerd door de machtige hogepriesters van Amon, in de Nijldelta regeerden de koningen van Tanis (21e dynastie). Er waren dus twee koninklijke huizen die beiden claimden nakomelingen te zijn van de Ramses-dynastie.

Gedurende de 21e dynastie regeerde koning Osorkon de Grote, de eerste Libische farao. Zijn nakomelingen regeerden in de 22e, 23e en 24e dynastie tegelijkertijd.

Vanuit Nubië/Sudan kwam er een inval van een koning van de 25e dynastie: Piye of Pianchi van Koesj. Hij onderwierp de koningen van de 22e, 23e en 24e dynastie. De koningen van de 25e dynastie regeerden over Nubië en Egypte.

Het late rijk (656-332 voor Christus).

Het late rijk ving aan met de 26e dynastie, deze koningen waren familie aan de 24e en 22e dynastie en kwamen voort uit lokale prinsen uit Saïs. Ze waren meer open naar de Griekse wereld en huurde huurlingen in. Door technologische achterstand was Egypte makkelijker te veroverend door Assyriërs en de Perzen (27e dynastie).

Na de verovering van de Perzen kwamen er diverse opstanden van Egyptenaren. Farao Amyrtaios - van de 28e dynastie - greep de macht na de dood van Darius II. Vervolgens de regeerden de farao's van de 29e dynastie uit Mendes. De 30e dynastie uit Sebennythos was de laatste inheemse dynastie met Nectanebo I en Nectanebo II als laatste heersers.

De Perzen heersten met een nieuwe dynastie (31e) over Egypte. Ze werden verdreven door Alexander de Grote.

Helleense periode (332-30 voor Christus).

Met de verovering van Alexander de Grote op de Perzen begon de Helleense Periode. Volgens het orakel van Amon in de Siwa oase was Alexander de nieuwe farao van Egypte, hij liet zich in Memphis kronen. Na Alexander regeerden nog Phillip III en Alexander IV erna begon de oorlog om het rijk van Alexander de Grote. Ptolemaeus, een generaal liet zich tot farao kronen.

De macedonische huis van Ptolemaeus regeerde Egypte. Vele heersers waren alleen maar gericht op de Griekse wereld, maar ze namen wel interne gebruiken over zoals dat de broers en zussen met elkaar trouwden. De Griekse goden werden vermengt met de Egyptische.

Cleopatra VII was de laatste koningin van Egypte, ze had haar broer Ptolemaeus XIV uit de weg geruimd en was alleenheerser. Ze regeerde samen met Caesar en had een kind met hem Ptolemaeus XV Caesarion. Toen hij werd vermoord door Brutus (et tu Brutue?), had ze een affaire met Marcus Antonius. Na de slag bij Actium pleegde Cleopatra VII zelfmoord en werd Egypte een Romeinse provincie.

Romeinse Provincie (30 voor Christus - 395 na Christus).

Octavianus (Augustus) veroverde Egypte. Hij en de Romeinse keizers die na hem volgde, maakten van Egypte een graanschuur voor Rome. De religie werd gelijkgesteld aan die van Rome. De cultus van Osiris, Isis en Serapis werd ook in de Romeinse wereld aanbeden. De Egyptische mythologie beïnvloedden ook het vroege Christendom, een bekend voorbeeld Jezus (Horus) op de schoot van Maria (Isis).

Door Constantijn de Grote werd het Christendom als staatreligie uitgeroepen maar er was religieuze vrijheid. Met de komst van Theodosius I werd het Christendom de dominante religie en werden de Egyptische tempels gesloten. De laatste religieuze hieroglyphische inscriptie werd in Philae geschreven.