Zoeken
Introductie Neder-Egypte Opper-Egypte Overige plaatsen Nubië
Tijdlijn Mythologie Glossarium Nieuws
Over mij Koen en het oude Egypte Koen en hiërogliefen Multimedia Peter the Rabbit
Over Antef.nl Contact Sitemap
Geografie > Plaatsen in Neder-Egypte > Chem-Letopolis

Chem-Letopolis

Letopolis was een stad in het oude Egypte. In deze stad stond ooit een tempel gewijdt aan Horus, Chenty en Cherty. Er zijn geschreven bronnen uit de Egyptische oudheid.

Van de stad is weinig meer overgebleven. De blokken die zijn gevonden staan nu in het Egyptologisch museum in Caïro en de rest is hergebruikt in oud-Caïro. Volgens Strabo stond er ook een toren in de stad als observatorium voor de sterren.

Beeld
Beeld van Horus Chenti-Chem uit de Late Tijd. Afbeelding gemaakt door Pharos (CC BY 1.0) in de Metropolitan Museum of Art, New York, USA.

Inhoudsopgave

  1. Naam van de stad
  2. Situering
    1. Andere plaatsen in de 2e nome van Neder-Egypte
    2. Stadsdistricten van Chem-Letopolis
  3. Geschiedenis van de stad
    1. Vroege Tijd
    2. Oude Rijk
    3. Middenrijk
    4. Nieuwe Rijk
    5. Derde Tussenperiode
    6. Late Rijk
    7. Grieks-Romeinse tijd
    8. Byzantijnse tijd en erna
  4. Mythologie
    1. Overzicht van goden uit Chem/Letopolis
    2. Heilig dier
    3. Heilig symbool
    4. Het sterrenbeeld Grote Beer
    5. Priesterdom
    6. Heiligdommen
    7. Festival en rituelen
  5. Archeologie
    1. Tijdlijn
    2. Tekst op de rituele kist uit de tijd van Tiberius
  6. Links
  7. Bronnen en noten
    1. Notenlijst

Naam van de stad

Letopolis heeft diverse namen gehad in de loop van de geschiedenis.

Hiërogliefen Egyptische naam Omschrijving
Sechem in hiërogliefen Sechem. [1] Naam met onbekende betekenis.
Sechim in hiërogliefen Sechim. [2] Naam met onbekende betekenis.
Chem in hiërogliefen Chem. [3] De bekendste naam van de stad in oude Egypte. Mogelijk was het een afkorting van Sechem en Sechim.
Iry in hiërogliefen Iry. [4] Naam met onbekende betekenis.

Er zijn ook nog twee andere namen bekend: Sesjem en Sjem.[5]. Wellicht zijn dit benamingen uit de Grieks-Romeinse tijd. Er kon geen bron worden gevonden waarin deze als hiërogliefen zijn geschreven.

In het Griekse tijd werd de stad genoemd “Letous Polis” of “Letopolis Magna” of “Letopolis Megale”. In het Latijn werd dit “Latus”. De Griekse overheersers identificeerden de stadsgod Horus met Apollo. De moeder van Apollo was Leto. Beiden waren boogschutters en het symbool voor de stad was geëvolueerd vanuit twee pijlen. [6]

De stad werd in het Koptisch aangeduid: “Boyshèm” en “Eysim”. In het Arabisch werd de naam “Ausim” of “Ossim”. Aangenomen wordt dat dit een verbastering is van het koptische Eysim. [7]

Situering

De stad heeft gestaan op: 30°07′N 31°08′E. Chem-Letopolis was de hoofdstad van de 2e nome genaamd "Chepesj" wat wordt vertaald als "Voorpoot" of "Schenkel". Het ligt ongeveer 12 km van Caïro vandaan. [8]

Andere plaatsen in de 2e nome van Neder-Egypte

Naast Cherm-Letopolis waren er ook nog een aantal andere steden of dorpen in de omgeving. Zie voor uitgebreide informatie: 2e District van Neder-Egypte.

Hiërogliefen Egyptische naam Omschrijving
Hes in hiërogliefen Hes. [10] Stad vlakbij Chem-Letopolis. Varianten zijn: Hos, Hes, Heset, Hesytes, Hesaoe of Hesoesat.
imioe aas in hiërogliefen Imioe aas. [12] Stad aan de rand van Chem-Letopolis in het huidige El-Qattah of El-Qatta. Het was een necropolis uit het Middenrijk. [9]
Pa gereg ...
Plaats van... 		Vergriekst naar Kerkesoros, huidige plaats onbekend.
Per Sechmet in hiërogliefen Per Sechmet.[13] Vergriekst naar Sachmis, huidige plaats onbekend
Sacheboe in hiërogliefen Sacheboe of Secheb.[14] [15] Het huidige Zat el-Kom.

Stadsdistricten van Chem-Letopolis

De stad Chem-Letopolis had de volgende districten.

Hiërogliefen Egyptische naam Omschrijving
Iat wedja in hiërogliefen Iat wedja. [11] Een district van Chem-Letopolis.
sjen adj in hiërogliefen Sjen Adj. [72] Een district van Chem-Letopolis. Hiërogliefen bij benadering.

Geschiedenis van de stad

De stad Chem/Letopolis werd al vroeg gesticht.

Vroege Tijd

De god Cherty werd aanbeden door de farao’s: Sneferka, Sechemib en Peribsen uit de 2e dynastie van Egypte. Een inscriptie op een schaal van farao Peribsen noemt “Hem-netjer Cherty”, godsdienaar van Cherty. De hoofdcultuscentrum van Cherty was bij Letopolis. [16]

Oude Rijk

De stad wordt het eerst vermeld op een stèle uit de 3e dynastie (Oude Rijk) uit de zuidelijke tombe van farao Netjerichet (Djoser). Het is een scène, die de Heb-sed ceremonie uitbeeldt alwaar de farao een schrijn bezoekt van Horus in Chem-Letopolis. [17]

In het graf van Metjen wordt vermeld dat er ooit een dodentempel stond van een farao in het district van Chem-Letopolis. Helaas is het gebouw nog niet teruggevonden. Metjen was een hoge ambtenaar die had gediend onder farao’s Hoeni (3e dynastie) en Sneferoe (4e dynastie). [18]

relief
Relief van farao Djoser/Netjerichet voor de Per noe , de tempel van Horus van Chem. Afbeelding gemaakt door Ali Hussein zoals gepubliceerd op academia.edu.

Vanaf de 5e dynastie (farao Oenas) werd de stad genoemd in de Piramideteksten . [19] Er stond een tempel voor Horus Chenti-Chem in de stad. [20]

Middenrijk

Het tweede district “Mesechtioe”, de stad Chem en zijn hoofdgod Chenty-Chem worden genoemd op “Capelle Blanche” uit de regering van Senoeseret I (12e dynastie). De kapel staat in Karnak bij de grote tempel van Amon en is gewijd aan Amon-Re-Kamoetef. De kapel werd hergebruikt en is later gereconstrueerd. [21]

Nieuwe Rijk

Onder de regering van farao Thoetmoses III (18e dynastie) werd er gebouwd aan de tempels van Chem-Letopolis, volgens een inscriptie van Minmose. [22]

relief
Zie nr 2, middelste register over de 2e district van Neder-Egypte. Detail van de districtslijst van de Chapelle Blanche, Karnak. Afbeelding gemaakt door Ochmann-HH (CC BY-SA 3.0)

Tijdens de regering van farao Merenptah (19e dynastie) was er een oorlog gaande tegen de opstandige Libiërs. Toen de Libiërs en andere zeevolkeren aanvielen in het westen van de Nijldelta, werden de troepen van Merenptah verzameld en vielen aan bij de stad Chem-Letopolis bij Per-Yit. [23]

Derde Tussenperiode

Farao Pianchi uit Nubië (25e dynastie) veroverde Neder-Egypte en onderwierp een aantal lokale vorsten van de Nijldelta. Dat waren de vorsten: Osorkon IV, Ioepoet II, Tefnachte, Pedubastis II. Er was ook een priester afkomstig uit Chem-Letopolis, die zich verzette tegen Pianchi: Padihorsematawi. [24]

hierogliefen
Op de overwinningsstèle van Pianchi wordt de priester uit Letopolis genoemd. Er staat: "Hem-Netjer (godsvader) Her neb sechem (Horus van Sechem), PadiHorsematawy". [25]

Late Rijk

In het Late Rijk werden door de farao’s van de 26e dynastie: Necho II en Psamtik II enkele monumenten gebouwd. Ook in de 29e dynastie (Farao Hakor) en in de 30e dynastie (Nectanebo I en Nectanebo II) werd er gebouwd. Er zijn enkele brokstukken van teruggevonden. [26]

Een fragment van de naos der dekaden uit de plaats Saft el-Hanna is in Chem-Letopolis teruggevonden. Het bevat inscripties die betrekking hebben tot de Egyptische astrologische kalender.[27]

standbeeld
Standbeeld uit een naos van een hoge ambtenaar met de naam van Necho II/Psamtik II uit Chem-Letopolis met spreuk op de achterkant. Afbeelding gemaakt door Guillaume Blanchard in het Louvre museum, Frankrijk.

Grieks-Romeinse tijd

Herodotus bezocht tijdens zijn leven (484 tot 425 v.Chr.) het oude Egypte. Hij maakte een verslag van zijn reis door de Nijldelta. Hij bezocht de stad “Papremis” waar hij een ceremonie beschreef. Volgens Hartwig Altenmüller zou Herodotus hiermee Chem-Letopolis mee bedoelen.[28]

Geschiedkundige en geograaf Strabo bezocht Alexandrië in 30-25 v.Chr. en schreef erover. [29]

"After Heliopolis is the ‘Nile above the Delta.’ The country on the right hand, as you go up the Nile, is called Libya, as well as that near Alexandreia and the lake Mareotis; the country on the left hand is called Arabia. The territory belonging to Heliopolis is in Arabia, but the city Cercesura is in Libya, and situated opposite to the observatory of Eudoxus. For there is shown an observing station in front of Heliopolis, as there is in front of Cnidus, where Eudoxus marked certain motions of the heavenly bodies. This is the Letopolite Nome."

In de Romeinse tijd, onder keizer Tiberius, werden nog diensten uitgevoerd in de stad en zijn tempels door de priesters van Chem-Letopolis. Dit blijkt uit houten kist met naam van Tiberius, uit het nationaal museum van archeologie in Athene. De kist was bedoeld voor het vervoer van het beeld van Horus/Haroeris. Het is ingewijd door Tiberius. [30]

Byzantijnse tijd en erna

In de christelijke tijd werd er in Chem-Letopolis een bisschop aangesteld. Nadat Egypte werd veroverd door de Arabieren waren er ook nog Koptische bisschoppen, zoals Abba Musa of Moses (735-767). [31] De titel “Bisschop van Letopolis” is nog altijd een titulaire titel in de Rooms-katholieke Kerk.

Mythologie

In Chem-Letopolis werden een er aantal goden vereerd. Priesters en hogepriesters beheerden de tempels waar de goden werden vereerd.

Overzicht van de goden uit Chem/Letopolis.

Anoebis of Anubis, is een bekende jakhalsgod. Veel van zijn rol als heer van Chem-Letopolis is niet bekend. Hij wordt aangehaald in het Edwin Smith Papyrus, dit is geschreven in 1600 v.Chr. uit de Tweede Tussenperiode. Mogelijk is dit gekopieerd uit een oudere tekst uit de 1e, 2e of 3e dynastie. Hierin staat: "De boek van .. werd gevonden in geschriften onder de twee voeten van Anoebis uit Chem-Letopolis" [32]

Chenti-Chem (vertaling: "Voorste van Chem"), is een valkengod in de vorm van een mummie aanbeden in de stad. Het was de hoofdgod van Chem-Letopolis. Vanaf het Oude Rijk werd hij gecombineerd met Horus als Horus Chenty-Chem. Lees meer over Chenty-Chem..

beeld
Beeldje van heilig dier van Chenty-Chem. Afbeelding gemaakt door Pharos (CC-BY-1.0).

Cherty(-Chem) wordt afgebeeld als een gemummificeerd ramsgod. Hij werd voornamelijk aanbeden in de eerste twee dynastieën van Egypte.

Hep-Asir-Temoe-Horoe-Chem, een samengestelde god uit Chem-Letopolis bestaande uit Hep (Apisstier, verschijning van Ptah), Asir (Osiris), Atemoe (Atoem), Heroe-Chem (Horus van Chem). [33]

schildering
Schildering op een sarcofaag van een ramsgod, dezelfde verschijning als Cherty. Afbeelding gemaakt door Rowanwindwhistler (CC BY-SA 3.0).

Hoemen of Hemen, een onbekende valkengod, vereerd in Letopolis. [34]

Harwer of Haroëris ("Horus de oudere"). De volwassen zoon van Isis en Osiris. Echtgenoot van Hathor en vader van de vier-zonen-van-Horus.

Mahes, is een leeuwengod. Hij wordt gezien als zoon van Bastet of Sechmet. Zijn rol was een beschermgod of de slager van zijn vijanden. Het cultuscentrum van Mahes was de stad Boebastet in de Nijldelta, maar in de Late Tijd werd hij ook in de stad Chem-Letopolis vereerd. Na zijn dood werd hij bijgezet in het "heilige mausoleum van de leeuwen". [35]

Me-Chenty-en-Irty (Chenty zonder ogen onder zijn wenkbrouwen), was een aspect van de god Chenty-Chem ook wel geschreven als Chenty-Irty. Het is een valkengod waarvan de ogen van de god de zon en de maan representeren. De god is verwant aan Horus en Horus-de-oudere. Lees meer over Me-Chenty-en-Irty...

Sechmet, zij was de moeder van Mahes. [36]

Sjesmoe, een god in de vorm van een man met een leeuwenkop. In zijn goede rol zou hij de dode koning een wijnbeker geven. Echter in zijn kwaaie rol zou hij een vernietiger of een slager zijn geweest. De god zou een sterke binding hebben met Chem-Letopolis.

Beeldjes
Beeldjes van de vier Horuszonen. Afbeelding gemaakt door Pharos (CC BY 1.0) in de Metropolitan Museum of Art, New York, USA.

Vier zonen van Horus-van-Chem d.w.z. Imsety, Kebehsenoeëf, Doeamoetef en Hapy. Het zijn de zonen van Horus of dit Horus de Oudere (Her-Wer) en Hathor.

Wadjet, (vertaling: "de groene") een slangengodin vereerd in de oude stad Per-Wadjet-Bouto. In de Late Tijd werden de cultus van Chem-Letopolis en Per-Wadjet-Bouto met elkaar verbonden. Het heilige dier van Horus, de Ichneumon, werd ook verbonden aan Wadjet. [37]

Heilig dier

Het heilige dier van Chem-Letopolis en Ipoe-Panopolis was de spitsmuis. In beide steden zijn grote aantallen van heilige dieren bijgezet. In de Romeinse tijd werden er munten geslagen met de spitsmuis erop. De spitsmuis leeft alleen en is een nachtdier. [38]

Maar waarom de spitsmuis? In de stad werd Chenty-Chem aanbeden. Zijn ogen zouden de zon en de maan voorstellen. Maar hij werd ook vereerd in de vorm (Me-)Chenty-en-Irty als god van de blinden, hij zou de blindheid kunnen genezen.

Munt
Romeinse munt dat werd gebruikt in het district van Chem-Letopolis. Aan de achterzijde een afbeelding van een spitsmuis, het heilig dier van de stad. Afbeelding afkomstig uit het British Museum (CC BY-NC-SA 4.0).

Naast de spitsmuis, werd ook de ichneumon vereerd. De egyptische ichneumon behoort tot de mangoesten en komt naast Egypte ook van noord- tot zuid-afrika voor. Ze zijn familie van de stokstaarten. De god Chenty-Chem soms afgebeeld als een mangoest. [39] Omdat Chenty-Chem in het Oude Rijk werd geassocieerd met Horus (de oudere) werden er ook mangoesten bijgezet gewijdt aan Horus, heer van Chem.

Het symbool van Chem-Letopolis.

hiërogliefen
Heilig symbool, twee pijlen of een bliksemschicht.

De steden Chem-Letopolis en Ipoe-Panopolis hadden een symbool gemeen. Dit symbool bestaat uit twee pijlen die van elkaar af wijzen. Dit wordt uitgelegd als een bliksemschicht of twee pijlen. Het symbool werd al beschreven in de 3e dynastie. Dit zou afkomen van een stuk ijzer, een overblijfsel van een meteoriet. Dit zou afkomen van een meteoriet, een stuk ijzer. Zo'n meteoriet werd beschouwd door de Egyptenaren als een “omphalos”, het centrale punt van de aarde. Naast de twee steden werd ook in Thebe (Amon) en Hierakonpolis (Horus) vereerd. [40]

Men noemde ijzer dan ook “Bia en pet” oftewel “Metaal van de hemel”, aangezien ijzer niet van origine voorkwam in Egypte moest het worden geïmporteerd uit naburige landen of uit meteorieten gewonnen worden. [41]

Het sterrenbeeld Grote beer

sterrenbeeld
Sterrenbeeld van het Grote Beer zoals gezien door de Egyptenaren. Afbeelding van Alessandro Berio (CC BY-SA 4.0).

Het sterrenbeeld Grote Beer werd door de Egyptenaren Mesechetioe genoemd. De reeks sterren werden niet als een beer geïnterpreteerd maar als een dissel of een schenkel. [42]

De schenkel was het symbool van de tweede district van Neder-Egypte en dus was er een connectie tussen hemel en aarde. De schenkel bevatte zeven sterren, waarbij het vlezige gedeelte uit vier sterren bestond, dit zou een verwijzing zijn naar de Vier zonen van Horus: Imsety, Hapy, Kebehsenoeëf en Doeamoetef. Dit zou oorspronkelijk het symbool zijn van het tweede district, maar later werd de hele schenkel/voorpoot uitgebeeld. De zevende ster het sterrenbeeld Mesechetioe zou zijn de god Horus-Chenty-Irty, de vader van de vier goden.

De dissel werd gebruikt als ceremonieel voorwerp bij het Openen van de mond-ritueel . Hiermee werd de dode opnieuw tot leven gebracht en kon het ademen na zijn dood. De dissel werd gemaakt van ijzer. Waarbij de associatie met het symbool van Chem-Letopolis er is. [43]

Hiërogliefen Egyptische naam Omschrijving
Chepesj in hiërogliefen Chepesj (Vertaling: voorpoot of schenkel). De voorpoot is het symbool van de tweede district van Neder-Egypte. De voorpoot of schenkel wordt vaak afgebeeld op offerscènes.
Setep in hiërogliefen Setep (Vertaling: dissel). De dissel werd gebruikt door priesters in het “Openen van de mond” (wenra) ceremonie. De dissel was gemaakt van ijzer. Het doel was om de mond en andere zintuigen te openen zodat de dode kon functioneren na zijn/haar dood.
Mesechtioe in hiërogliefen Mesechtioe. [44] De Egyptische benaming voor de Grote Beer (Ursa Major) aan de noordelijke hemel.

Priesterdom

Vanaf het Oude Rijk werden er hogepriesters van Chem-Letopolis opgesteld, het ambt bleef actief tot aan het einde van het Romeinse tijd. In de Perzische periode tot aan de Ptolemaëen waren er meerdere hogepriesters naast elkaar zoals blijkt uit stèles uit het Serapeum. Vanaf de Ptolemaeën was er één hogepriester. [45] De hogepriesters waren geïnitieerd in het ceremonie "Wen-er" of het Openen van de mond-ritueel .[46] De familie van de hogepriesters van Chem-Letopolis en die van Memphis trouwden met elkaar. [47]

Een overzicht van alle titels van de priesterschap in Chem-Letopolis.

Hiërogliefen Egyptische naam Omschrijving
Hem Netjer Heroe neb Chem in hiërogliefen Hem netjer Heroe neb Chem [48] Vertaling: Godspriester van Horus-heer-van-Chem.
Hem Netjer Tepi in hiërogliefen Hem netjer tepi [49] Vertaling: "Eerste hogepriester". Priester van Horus, heer van Chem-Letopolis.
Imi Ta in hiërogliefen Imi-ta [50] Vertaling: "Die in het land is?". Titel van de hogepriester van Chem-Letopolis.
Moet Netjer in hiërogliefen Moet netjer [51] Vertaling: "Godsmoeder". Titel van de hogepriesteres van Chem-Letopolis.
Wen-ra em Chem in hiërogliefen Wen-ra em Chem [52] Vertaling: "Wen-ra priester in Chem". Wen-ra betekend "Openen van het mond".

Heiligdommen

De volgende tabel laat zien een overzicht van alle heiligdommen in Letopolis.

Hiërogliefen Egyptische naam Omschrijving
Hoet Nememet in hiërogliefen Hoet Nememet [53] Het serapeum van Chem-Letopolis.
Imhedjet in hiërogliefen Imhedjet [54] Necropolis van Osiris in Chem-Letopolis.
Kemhedj in hiërogliefen Kem hedj Necropolis van Osiris in Chem-Letopolis, variant van Imhedjet.
Maäti in hiërogliefen Maäti [55] Een heiligdom in Chem-Letopolis.
Per Bit in hiërogliefen Per bit [56] Vertaling: "Huis van de bij". Tempel van Sechmet.
Per Sat in hiërogliefen Per sat [57] Volgens Wallis Budge tempel van Wadjit. Volgens Brugsch was het de tempel van een vorm van Hathor: Uatit, genoemd in Litanie van Sokar in het papyrus van Nesi-Amsu.
Per Yit in hiërogliefen Per Yit [58] Bekend onder de namen Jit/Yit/Iit/Per-Yit. Het was een belangrijke schrijn Horus-de-oudere, waar de schouder van Osiris werd bewaard, genaamd Machak. Vlakbij waar de heilige bomen “Nebes” en “Sjent” groeiden. [59]

Festival en rituelen

Herodotus beschrijft in detail het verloop van een viering in de tempel van Papremis (=Letopolis). [60]

Deze rituelen zijn terug te voeren op vroegere tijden. Een bron is het “Dramatische Ramesseum papyrus” dat verhalen bevat uit het Middenrijk. Het verhaalt o.a. de dramatische verloop van de viering/ritueel. Het onthult meer details, maar legt tegelijkertijd ook de nadruk op de Osiris-mythe. De volgers van Horus versus de volgers van Seth en de rechtmatige opvolging van Osiris. [61]

Het verslag van Herodotus koppelt het festival niet aan de Osiris-mythe zoals de Piramideteksten en de Dramatische Ramesesseum papyrus wel doen. De priesters vertelden Herodotus de Onuris-legende, die verbonden was aan de mythe van een ziende en blinde god van Chem-Letopolis. Het was een kosmische universele zonnegod in de vorm van een valk. [62]

Archeologie

Waarschijnlijk is de oude stad Chem-Letopolis verwoest en is het steen verwerkt in de muren van Oud-Caïro en andere gebouwen. De leemstenen muren zijn verwerkt voor bemesting van de landbouwgrond. Ook wel Sebakh genoemd.

Het is bekend dat het noorden van de Grote Piramide van Choefoe (Cheops) is georiënteerd naar de stad Chem-Letopolis. De piramiden van Menkaoere, Sjepseskaf, Sahoere, Oeserkaf en Neferirkare zijn ook georiënteerd naar de stad. Volgens Strabo was er een wachttoren in Chem-Letopolis, dat werd gebruikt als astronomisch observatorium. De observatietoren zou in verbinding staan met de observatietoren van de stad Heliopolis. De toren zou later zijn vervangen door de grote moskee van Ausim/Ossim. [63]

Tot op heden zijn er geen serieuze opgravingen geweest in regio waar ooit Chem-Letopolis heeft gestaan. Wel zijn door diverse archeologen, stenen en materialen meegenomen naar het Egyptologisch museum in Caïro. Op stenen zijn de namen van de farao's Necho II, Psamtik II en Nectanebo I en II gevonden. [64]

Tijdlijn

1900??, opgraver: onbekend.

Een offertafel van Anemher, hogepriester van Horus heer-van-Chem met naam van Nectanebo II, nr 23115. [65]

1903, opgraver: M. Daressy.

Publicatie van een inscriptie met hiërogliefen uit Caïro, ze komen uit Ausim of Ossim. [66]

1903, opgraver: M. Ahmed Bey Kamal

Een beeld in roze graniet in huidige staat, 50 centimeter hoog, het werd opgericht door farao Psamtik II ter ere van zijn vader Necho II (26e dynastie). Het stelt de koning voor geknield in aanbidding. Bij de site Kafr Saidi Moussa, een blok grijs graniet met de figuur van een staande godin met koeienhoorns en een scepter in de linkerhand. Ten zuiden van de site Zeidieh bevindt zich een grijze granieten kroonlijst, overblijfsel van een naos uit de Ptolemaeïsche periode. [67]

1904, opgraver: James Quibell

Een klein fragment van grijs graniet van farao Achoris, 29e dynastie [68]

1904, opgraver: W. Spiegelberg

Vijf steenblokken met namen van Nectanebo II. [69]

1904, opgraver: Ahmed bey Kamal en Ahmed effendi Naguib

Publiceerden informatie over blokken steen uit Chem-Letopolis. Ahmed effendi Negib vond een fragment van een groot beeld uit roze graniet dat een liggende tijger voorstelt met haar jong. [70]

1904, Institut Français d'Archéologie

Ze deden onderzoek naar de oude hoofdstad van Chem-Letopolis in de streek El-Qatta. Ze vonden een necropolis (dodenstad) uit het Middenrijk met graven met daarin de Piramideteksten en andere teksten. De plaats bleek niet de oude hoofdstad te zijn maar een andere stad. [71]

1923, opgraver: Henri Gauthier

Hij inspecteerde de site en vond harde steenblokken die overblijfselen waren van een tempel, ingewijd door Nectanebo II aan Horus, heer van Chem, de patroon van de god. Een van de blokken liet zien een fragment zien van een processie van de districten. O.a. het district “Sjen Adj” werd getoond, uniek en onmogelijk om te identificeren. Het feit dat ruïnes van Chem-Letopolis vlakbij Caïro liggen, kan worden afgeleid dat de meeste blokken zijn hergebruikt in Caïro.[72]

1932, Service of Antiquities

De service van antiquiteiten kreeg vier stenen gegraveerd met de naam van Nectanebo II. Ze zouden afkomstig zijn van het oude Sechem. Deze vier blokken werden ontdekt tijdens het graven van een straat, door de Highway Department in de Souk el-Salah kwartier. Ze zijn van hetzelfde soort steen gemaakt, als de blokken eerder gevonden in Ausim. Ze zijn getransporteerd naar het museum. Twee van de stenen laten alleen de cartouche zien van Nectanebo II. De andere twee laten zien een processie van godheden die de districten voorstellen. Gelijk aan die van 1903. De eerste van de twee is beschadigd, de tweede is intact. [73]

1949, Onbekend

Een standbeeld van Horus, heer van Sechem uit 664-332 v.Chr (Late Tijd). Nu in het Metropolitian Museum of Art, New York, USA. [74]

1991-1992, De Egyptische overheid en United States Agency for International Development, onder contract van Cairo wastewater project.

Onder leiding van Zahi Hawass, supervisie Mr. Ahmed Abd el-Hamid en Mr. Kamal Waheed werd er geboord bij een plaats waar nog geen eerdere archeologische activiteiten zijn geweest. De plaats is 4 km ten noorden van Abu Rawash en 6 km zuidwesten van de stad Ausim. In de borings vonden ze resten uit het Oude Rijk. Aangezien de resten die zijn teruggevonden van Chem-Letopolis uit het Late Tijd stammen, is de hypothese dat dit de resten zijn van de stad uit het Oude Rijk. Het team vond potscherven en stukken van muren. [75]

Tekst op de rituele kist uit de tijd van Tiberius

Uit de tijd van Tiberius (Romeins Egypte) is een houten kist bewaard gebleven. [76] Deze houten kist werd gebruikt om het beeld van Horus/Haroëris te vervoeren van tempel naar tempel. Het betreft hier object Z 81 uit het National Archeologisch Museum te Athene en komt uit de Rostovitz collectie. Op dit unieke object staat de volgende tekst: [77]

Regel Hiërogliefen, transliteratie en vertaling
1 hierogliefen
"Lange leve Horus, heer van de triomf, heer van de stilte, die verblijft aan Letopolis-Yit, heer van Letopolis-Sechem."
2a hierogliefen
"De koning van Opper- en Neder-Egypte, Horus-Herwer, heer van Letopolis-Chem, grote god. Maakte voor hem zijn zoon, zijn geliefde.."
2b hierogliefen
"..de zoon van Ra, heer der kronen, Teberes (Tiberius), de godzoon van een god, qaiseres (Kaisar).."
2c hierogliefen
".. een hoet-aat (naos) kostbaar in electrum, voltooid in alles solide en goed opgebouwd werk."
3 hierogliefen
"Moge Horus indrukwekkend leven in fysieke kracht, soeverein van de Negen Bogen, dankzij zijn macht."
4a hierogliefen
"De koning van Opper- en Neder-Egypte, heer van de twee landen, Teberys (Tiberius), de godzoon van een god, qaiseres (Kaisar)..."
4b hierogliefen
"..hij maakte een kostbare naos voor zijn vader Her-wer, heer van Letopolis-Sechem."
4c hierogliefen
"..Om de goden van de Kem-Hedj (Abaton) en om de goden in de doeat te laten rusten. "

In de tekst wordt aan Horus van Letopolis twee bijnamen gegeven: “Neb Seger” (vert. Horus de-stille”) en “Neb maa-cheroe” (vert. heer waar-van-stem”). Deze bijnamen zijn alleen op deze manier weergegeven op een granieten blok gevonden in 1900 en later hergebruikt de moskee van het dorp Kafr Sidi Moussa, nabij de site van Ausim. Deze Horus zou niet anders dan de Horus zoon van Isis en Osiris zijn. [78]

Er stond in het heiligdom Yit een reliekschrijn genaamd “i-kem-hedj”. De vertaling ervan is “Zwart” en “Wit. Deze kwam ook al voor op andere bronnen. Het werd als “Im-Hedjet” gelezen door H. Gauthier uit het hiëratisch. De betekenis van Kem-Hedj of Zwart-Wit zou liggen aan het duale karakter van Chenty-Chem en Chenty-Irty. Oftewel de ziende (wit) als blinde (zwart) god. [79]

Enkele links naar het internet die wat meer inzicht geven over de stad Chem/Letopolis/Ausim.

Bronnen en noten

Onderstaande een overzicht van de gebruikte bronnen en notities van deze webpagina

Notenlijst

Naam van de stad

  1. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1032
  2. Ibidem
  3. Website AED over: Chem
  4. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 960
  5. Website Trismegistos over 1245
  6. G.A. Wainwright, "The Journal of Egyptian Archaeology", 1932, pagina 159.
  7. Website Trismegistos over 1245

Situering

  1. Engelse wikipedia over Letopolis.
  2. Website Trismegistos over 5093 en É Chasinat H. Gauthier et H. Pieron, "Fouilles de Qattah" verschenen in "Mémoires publiés par les membres de L'institut Français D'archéologie orientale dus Caire", 1906.
  3. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1023
  4. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 949
  5. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 957
  6. Website Trismegistos over 2069
  7. Website Trismegistos over 11183
  8. Franse wikipedia over Sakhebou

Geschiedenis van de stad

  1. Engelse wikipedia over: Kherty
  2. Ali Hussein, "Six stelae in false doors of King Djoser Netjerykhet during the Heb Sed".
  3. Engelse wikipedia over farao Hoeni
  4. Letopolis genoemd in de piramideteksten, zie: www.pyramidtextonline.com
  5. Engelse wikipedia over Letopolis
  6. Duitse wikipedia over Gauliste (Sesostris I)
  7. Duitse wikipedia over Thutmoses III
  8. Duitse wikipedia over Libyerkrieg (Merenptah)
  9. Duitse wikipedia over Bakennefi II
  10. Website wikimedia commons Stele van Piye, hiërogliefen gevonden op regel 116/117.
  11. Engelse wikipedia over Letopolis
  12. Ibidem
  13. Hartwig Altenmüller, "Letopolis und der bericht des Herodot uber Papremis", 1964.
  14. Website www.perseus.tufts.edu over Geografie van Strabo boek 17, pagina 1 .
  15. V.I. Crysikopoulos en J-Cl Goyon, "Un témoin inédit des œuvres pieuses de l’empereur Tibère à Létopolis de Basse-Égypte", pagina 122.
  16. Engelse wikipedia over: Moses (bishop of Awsim)

Mythologie

  1. Semeh en Arab, "Medicine in Ancient Egypt, part 1 or 3", 2017.
  2. AED dictionary: 878696
  3. Wallis Budge, vol 1, pagina 471
  4. Duitse wikipedia over: Mahes
  5. Duitse wikipedia over: Sachmet
  6. Website underthefigtree.org over: Wadjet
  7. G.A. Wainwright, "The Journal of Egyptian Archaeology", 1932, pagina 159.
  8. Mona Ezz Ali, "God Khenty Irty", Journal of Association Arab Universities for Tourism and Hospitality, 2000.
  9. G.A. Wainwright, "The Journal of Egyptian Archaeology", 1932, pagina 159.
  10. G.A. Wainwright, "The Journal of Egyptian Archaeology", 1932, pagina 165.
  11. Ann Macy Roth, “Fingers, Stars and the opening of the mouth, the nature and function of the NTRWJ-blades”, ”The Journal of Egyptian Archaeology volume 79, 1993, pagina 70
  12. G.A. Wainwright, "The Journal of Egyptian Archaeology", 1932, pagina 163.
  13. Hiërogeliefen gebaseerd op: José Lull and Joan Antonio Belmonte, “The constellations of Ancient Egypt”, pagina 157.
  14. Chris Bennett, "Ptolemaic High Priests of Letopolis", 2001-2011.
  15. Mona Ezz Ali, "God Khenty Irty", Journal of Association Arab Universities for Tourism and Hospitality, 2000.
  16. Chris Bennett, "Ptolemaic High Priests of Letopolis", 2001-2011
  17. Website AED over: Hem-netjer-Heroe-neb-chem
  18. Wallis Budge, vol 1, pagina 483
  19. Wallis Budge, vol 1, pagina 46
  20. Wallis Budge, vol 1, pagina 295
  21. Website AED over: Wen-ra-em-chem
  22. Wallis Budge, vol 1, pagina 455
  23. Wallis Budge, vol 2, pagina 957
  24. Wallis Budge, vol 2, pagina 996
  25. Wallis Budge, vol 2, pagina 991
  26. Wallis Budge, vol 2, pagina 992 en "On the hieratic Papyrus of Nesi-Amsu, a scribe in the Temple of Amun-Ra at Thebes, about B.C. 305". E.A. Wallis Budge, pagina 418
  27. Wallis Budge, vol 2, pagina 985
  28. Wallis Budge, “Gods and Egyptian or studies in Egyptian Mythology", vol 1, pagina 468.
  29. Hartwig Altenmüller, “Letopolis under der Bericht des Herodot über Papremis”, Ex Oriente Lux, jaargang 18, 1964, pagina 273.
  30. Hartwig Altenmüller, pagina 274.
  31. Hartwig Altenmüller, pagina 276-277

Archeologie

  1. Ayman Waziry, "Probability Hypothesis and Evidence of Astronomical Observatories in Ancient Egypt", verschenen in Journal of Social Sciences and Humanities, vol 2, no 2, 2016, pagina 31-50.
  2. The Agyptian Archaeo-Map over Letopolis.
  3. Bertha Porter and Rosalind L.B. Moss, "Topographical bibliography of Ancient Egyptian hieroglyphic texts, reliefs and paintings", Oxford 1974, pagina 10.
  4. M. Henri Gauthier, "Une liste de Nomes à Létopolis", Annales du Service des Antiquités de l'Égypte, volume 32, 1932, pagina 78-80
  5. M. Ahmed bey Kamal, "Quelques fragments provenant d'Ouasim", Annales du Service des antiquités de l'Egypte, 1904, pagina 91-94
  6. Ibidem
  7. M. Henri Gauthier, "Une liste de Nomes à Létopolis", Annales du Service des Antiquités de l'Égypte, volume 32, 1932, pagina 78-80
  8. M. Ahmed bey Kamal, "Quelques fragments provenant d'Ouasim", Annales du Service des antiquités de l'Egypte, 1904, pagina 91-94
  9. MM. É. Chassinat, H. Gauthier et H. Pieron, "Fouilles de Qattah", verschenen in Mémoires publiés par les membres de L'Institut Français D'Archéologie Orientale du Caire
  10. M. Henri Gauthier, "Une liste de Nomes à Létopolis", Annales du Service des Antiquités de l'Égypte, volume 32, 1932, pagina 78-80
  11. Ibidem
  12. The Metropolitan Museum: object 553060
  13. Michael Jones, "A new Old Kingdom Settlement Near Ausim: Report of the Archaeological Discoveries Made in the Barakat Drain Improvements Project", verschenen in: "Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts Abteilung Kairo", band 51, 1995, pagina's 85-98.
  14. Helaas is het niet mogelijk om de afbeelding te laten zien. Dit heeft te maken met copyright zaken, het is niet duidelijk of de bron copyright heeft, dus ga ik er maar vanuit.
  15. V.I. Chrysikopoulos & J.Cl Goyon, “Un témoin inédit des oevres pieuses de l’empereur Tibère à Létopolis de Basse-Égypte, pagina’s 128-131
  16. V.I. Chrysikopoulos & J.Cl Goyon, “Un témoin inédit des oevres pieuses de l’empereur Tibère à Létopolis de Basse-Égypte, pagina’s 135
  17. V.I. Chrysikopoulos & J.Cl Goyon, “Un témoin inédit des oevres pieuses de l’empereur Tibère à Létopolis de Basse-Égypte, pagina’s 133-134

Gechreven door Koen van der Ahé.
Publicatie onder CC BY-NC-SA 4.0.
Over Antef.nl - Over mij - Sitemap