Geografie > Plaatsen in Neder-Egypte > Memphis

Memphis

Naam van de stad

De stad werd gesticht vóór de 1e dynastie dus nog voor de unificatie van Opper- en Neder-Egypte. De stad heeft vele namen gehad. ^[1]

Geografie

Memphis heeft gelegen ongeveer 20 km ten zuiden van Caïro. Het lag ten westen van de Nijl. Het ligt op: 29° 51² NB, 31° 15² OL. ^[3] De stad lag in de 1e Nome van Neder-Egypte. Deze omvatte ook de volgende moderne plaatsen: Mit Rahina, Dashur, Abusir, Abu Gorab, Gizeh en Saqqara. Dashur, Abusir, Abu Ghorab, Gizeh en Saqqara zijn allen plaatsen waar piramides en tombes gevonden kunnen worden. Deze plaatsen liggen allen ten westen van de Nijl. ^[4]

Vermoedelijk is Saqqara een verbastering van Sokar of Seker. De god van de doden van Memphis. Later gecombineerd als Ptah-Sokar-Osiris ^[5]

Ten oosten van de Nijl ligt het tegenwoordig Helwan (of Helouan). Hier zijn ook tombes van de Vroeg Dynastieke Periode teruggevonden, maar ook mastaba's uit de Vroeg Tijd en het Oude Rijk (2e, t/m 4e dynastie).

In de omgeving van Memphis

In de oud-Egyptische literatuur worden allerlei geografische elementen genoemd die in de buurt van Memphis stonden.

Zie onderstaande tabel.

Andere plaatsen in de 1e nome van Neder-Egypte

Naast Memphis waren er ook nog andere steden, dorpen en gehuchten in de eerste Nome van Neder-Egypte.

Zie onderstaande tabel.

Stadsdistricten van Memphis

In de oud-Egyptische literatuur worden buitenwijken en districten van Memphis genoemd.

Zie onderstaande tabel.

Geschiedenis van de stad

Memphis heeft een lange geschiedenis. De stad heeft een centrale positie in Egypte en een strategische ligging, het ligt tussen de Nijldelta en Opper-Egypte en in de buurt van de Fajoem oase. De ligging van Memphis, maakte van de stad een aantrekkelijk handelslocatie. Van handelsstromen van de Levant en Opper-Egypte en Nubië. ^[64]

Stichting van Memphis

Volgens legenden uit het Nieuwe Rijk was de eerste farao “Meni”. Hij zou het land hebben verenigd, de stad Memphis hebben gesticht en de eerste heerser zijn vab een verenigd Egypte. ^[65] In de Grieks-Romeinse tijd werd Menes beschouwd als legendarische stichter van Egypte, gelijk aan Romulus die Rome heeft gesticht. ^[66]

Herodotus vermeld in zijn werk Historiën II, pagina 99, dat volgens een priester uit Memphis de stichter “Min” of “Men” zou zijn geweest. Hij zou het land hebben verenigd en de grote tempel van Ptah gesticht. ^[67]

In de egyptologie werd Menes lange tijd als stichter van Egypte beschouwd, gebaseerd op de bronnen van Herodotus en Manetho. De egyptoloog Flinders Petrie was de eerste die de legendarische “Menes” verbond aan koning Narmer. Deze koning is bekend van zijn Narmerpalet, een Schminkpalet waarop de verovering op de inwoners van Neder-Egypte wordt afgebeeld. Koning Narmer leefde rond 3150 v. Chr.^[68]

In 2012 werd in de Sinaï bij Wadi Maghara een inscriptie ontdekt met proto-hiërogliefen. De tekens bevatten de naam van de heerser Hor-Iry (of Iry-hor) en ook de tekens voor de stad Memphis (Ineb-Hedj). Daaruit kan worden geconcludeerd dat de stad al bestond in de regering van Iry-Hor.^[69] Iry-Hor was een voorvader van koning Narmer en leefde in de Protodynastieke periode rond 3200 v. Chr. ^[70]

Vroege tijd

De farao’s van de 1e dynastie lieten zich begraven in de necropolis van Thinis: Abydos in Opper-Egypte. Geheel naar traditie van hun voorvaderen, de koningen van Thinis. ^[71] De farao’s van de 2e dynastie: Hotepsechemoei, Nebra (of Raneb) en Ninetjer lieten hun graven bouwen in de necropolis van Memphis: Saqqara. Echter werden de laatste paar farao’s van de 2e dynastie, Peribsen en Chasechemoei, weer begraven in Abydos. Zijn opvolgers lieten weer hun piramiden en mastaba’s bouwen in Saqqara. ^[72]

In Saqqara zijn enorme mastaba's gevonden uit de 1e dynastie. Ze bevatten ter versiering stierenhoofden aan de zijkanten en hadden meerdere kamers met grafgoederen. ^[73] De mastaba’s Saqqara zijn gigantisch vergelijken bij de mastaba’s van Abydos. Zeventig jaar was er een discussie onder geleerden of nu in Abydos of in Saqqara, de koningsgraven van de 1e dynastie bevatten. Men houdt erop dat voor de 4e en 5e dynastie, de koninklijke graven strikt gescheiden waren van die van de edelen. ^[74]

De begraafplaats Abydos werd minder belangrijk vergeleken met Saqqara, terwijl Thinis nog wel een mythische rol speelde, werd Memphis gezien als de verbindende stad tussen Opper- en Neder-Egypte. ^[75]

Oude Rijk

De tijd waarin Memphis floreerde begon vanaf de 4e dynastie. Memphis was de hoofdstad van Egypte vanaf de 3e dynastie tot aan de 6e dynastie. ^[76] In deze tijd werd gestart met een traditie, dat de koning van Memphis werd gekroond met de dubbele kroon en het sed festival, deze ceremonies werden uitgevoerd in de tempel van Ptah.^[77]

In de 4e dynastie werden er voor het eerst hogepriesters van Ptah aangesteld. Vanaf de regering van Menkaoera (Mykerinos) zijn de namen bekend van de hogepriesters van Memphis. Tot aan de 6e dynastie waren er twee hogepriesters van Ptah, vanaf de regering van farao Teti was er nog maar één. ^[79]

Het belang van de tempel van Ptah werd bevestigd door betalingen van voedsel en goederen voor begrafenisrituelen voor koningen en edele hoogwaardigheidsbekleders. De tempel werd ook genoemd op de Palermo-steen, een belangrijk stenen document met inscripties over de geschiedenis van Egypte tot aan de 5e dynastie. ^[78]

Bij Abu Ghurob werden de zonnetempels gebouwd voor de koningen van de 5e dynastie. De piramideteksten die vanaf de 5e dynastie werden opgetekend, zijn opgesteld door de priesters van Memphis en Heliopolis. ^[80]

De architectuur van Memphis, leek op de koninklijke necropolis van Gizeh en andere piramidesteden. In Memphis ontstond een traditie van bouwen en architectuur. ^[81]

De necropolissen om Memphis heen werden omringt door buurten van ambachtslieden en werkers. Zij waren alleen gefocust op het bouwen van tombes. Memphis strekte zich kilometers uit in diverse richtingen. Het vormde een megapolis. De tempels werden verbonden met heilige afgesneden stukken land (Temenos) en poorten werden verbonden met wegen en waterkanalen. Het centrum van de stad bleef de tempel complex van Ptah. ^[82]

Eerste tussenperiode

De koningen van de 7e en 8e dynastie resideerden in Memphis. Zij waren verwant aan de 6e dynastie. ^[82]

Middenrijk

Aan het begin van het Middenrijk werd de hoofdstad verplaatst van Memphis naar Thebe. Ondanks dat de hoofdstad was verplaatst, bleef Memphis de belangrijkste stad op het gebied van (beeldhouw)kunst en handel. ^[84] Mentoehotep II liet zich als koning van Memphis kronen.^[85]

Er is een offertafel met de naam van farao Amenemhat I teruggevonden. Het vermeld de oprichting van een schrijn voo Ptah, heer van de waarheid. Er zijn ook blokken steen teruggevonden met de naam van Amenemhat II, ze werden hergebruikt als fundering voor de obelisken bij de pylonen van Ramses II. Beide koningen zijn bekend om hun handels-, mijnbouw- en militaire expedities. En het oprichten van monumenten en standbeelden gewijd aan de goden. Een blok steen uit de tijd van Senoeseret II, vermeld een gift aan de goden van Memphis in de vorm van monumenten. Er zijn veel standbeelden gebouwd uit naam van de koningen van de 12e dynastie, ze werden later gerestaureerd door de koningen van het Nieuwe Rijk. Volgens de Griekse schrijvers: Herodotus en Diodorus, bouwde farao Amenemhat III de noordelijke poort van de Tempel van Ptah. Flinders Petrie kon dit bevestigen aan de hand van overblijfselen tijdens zijn opgravingen. ^{[86] [87]}

Er werden ook mastaba’s voor de hogepriesters gebouwd vlakbij de piramiden van Saqqara. Dit toont aan dat de koninklijke familie en de priesters van Memphis met elkaar verbonden waren. ^[88]

Tweede Tussenperiode

Sommige koningen van de 13e dynastie werden begraven in de necropolis van Memphis. Ze zetten de traditie voort dat Memphis het hart vormde van de monarchie. ^[89]

Tijdens de invasie van de Hyksos , werd Memphis belegerd en ingenomen. Nadat het was ingenomen werden verschillende monumenten en standbeelden weggehaald, geplunderd of beschadigd. De Hyksos verplaatsten de monumenten naar de nieuwe hoofdstad Avaris, om het te verfraaien. ^[90]

De Hyksos van de 14e dynastie lieten zich kronen tot farao in Memphis. ^[91]

Nieuwe Rijk

De 18e dynastie werd gestart met de overwinning op de Hyksos door de Thebanen onder leiding van farao Ahmose. Het koninklijke hof was gelegen in Thebe. Bij de farao’s Amenhotep II en Thoetmoses IV werd het koninklijk hof tijdelijk verschoven naar Memphis. ^[92]

Met de lange periode van vrede die volgde na de overwinning op de Hyksos, nam de welvaart weer toe op de stad. Het profiteerde van haar strategische positie. De haven van Peroe-nefer was de toegangspoort van Egypte voor naburige koninkrijken zoals Byblos en de Levant. Peroe-nefer was gelegen bij Tell el-Dab’a en verbonden via de Nijl met Memphis. ^[93]

In het Nieuwe Rijk werd Memphis het centrum waar de koninklijke prinsen en zonen van de rijke families werden onderwezen. De latere farao Amenhotep II werd er geboren en groeide op in Memphis. Zijn zoon, de latere farao Thoetmoses IV, ontving zijn droom bij de sfinx van Gizeh als een jonge prins van Memphis. De egyptoloog Karl Richard Lepsius kon aan de hand van blokken en gebroken zuilen ten oosten van de tempel van Ptah, identificeren dat ze waren aangelegd door Thoetmoses IV. De stenen en zuilen maakten deel uit van een koninklijk gebouw, vermoedelijk een paleis. [^[94]

De farao’s Thoetmoses I en IV werkten aan de grote tempel van Ptah. ^[95]

Farao Amenhotep III gaf de priesters van de Apis-cultus meer macht, en verplaatste de hoofdstad van Egypte naar Malkata, west-Thebe.^[96]

De tempel van Astarte (Mesopotamische en Assyrische godin van vruchtbaarheid en oorlog) wordt gedateerd vanaf de 18e dynastie onder de regering van Amenhotep III. Het grootste bouwwerk wat Amenhotep III heeft geschonken aan Memphis, was een tempel genaamd “Nebmaätra verbonden met Ptah”. Het wordt genoemd door verschillende contemporaine bronnen zoals Hoey, de stadhouder van Memphis. De oorspronkelijke locatie van de tempel kan niet nader worden bepaald, maar een aantal blokken van bruin kwartsiet zijn later hergebruikt door Ramses II in de “kleine tempel van Ptah”. Er wordt door sommige egyptologen gesuggereerd dat de “kleine tempel van Ptah” is gebouwd op de site van de tempel van Amenhotep III. ^[97]

Volgens inscripties liet Achnaton de tempel van Aton oprichten in Memphis. De grafkamer van zijn priester is ontdekt in Saqqara. Zijn opvolger Toetanchamon liet in zijn 2e regeringsjaar het koninklijke hof verplaatsen van Achetaten naar Memphis.^[98] Onder de regering van Toetanchamon werden de tempels en tradities hersteld en de religie van Aton werd beschouwd als ketterij. ^[99]

Onder de regering van Ramses II, werd Memphis een belangrijke stad door de nabijheid van de nieuwe hoofdstad Pi-Ramses. ^[100] De koning wijdde veel monumenten in en verfraaide ze met kolossale standbeelden van zichzelf. ^[101] Hij bouwde aan de grote tempel van Ptah en die van Hathor. ^[102]

Merenptah, de opvolger van Ramses II liet de hoofdstad van Egypte verplaatsen van Pi-Ramses naar Memphis. ^[103] Hij liet er een paleis bouwen en ontwikkelde de zuidoostelijke muur van de tempel van Ptah. Bij opgravingen zijn vonsten uit de 19e dynastie het meest prominent in de stad.^[104]

Derde Tussenperiode

Met de 21e en de 22e dynastie is er een voortgang in het bouwen aan religieuze bouwwerken. Deze traditie was gestart onder farao Ramses II. Waarschijnlijk heeft Memphis weinig geleden aan de geopolitieke veranderingen van de 3e tussenperiode. De farao’s lieten een nieuwe hoofdstad bouwen in Tanis, als tegenhanger van Thebe, en importeerden de Memphis-cultus. Uit opgravingen blijkt dat er in Tanis een tempel van Ptah was. ^[105]

Farao Amenemope van de 21e dynastie, liet een tempel bouwen in Memphis. ^[106]

Onder de regering van farao Siamon werd er een tempel gebouwd in Memphis gewijd aan Amon. ^[107] De overblijfselen van de tempel werden teruggevonden door egyptoloog Flinders Petrie. Ze staan ten zuiden van de tempelcomplex van Ptah. ^[108]

Volgens contemporaine bronnen werden een aantal monumenten toegeschreven aan Sjesjonk: hij bouwde een voorhof, een pyloon voor de tempel van Ptah en een monument: “Kasteel van miljoenen jaren van Sjesjonk, geliefd door Amon”. De dodencultus die werd gehouden rondom het monument was nog in gebruik diverse generaties nadat het was opgericht. Sommige geleerden suggereren dat het mogelijk een koninklijke grafkamer bevatte. Sjesjonk liet een nieuwe schrijn bouwen voor de god Apis, gewijd aan zijn dodencultus, waarin de stier naar zijn dood werd geleid voordat hij werd gemummificeerd. ^[109]

Farao Osorkon II van de 22e dynastie liet een tempel bouwen in Memphis. ^[110]

Ten westen van de site staat een necropolis voor de hogepriesters van Memphis uit de 22e dynastie. Het bevat een kapel gewijd aan Ptah door de prins Sjosjenk, zoon van farao Osorkon II. Zijn tombe werd teruggevonden door de egyptoloog Pierre Montet in 1939. Tegenwoordig is de kapel te zien in de tuinen van het Egyptisch museum in Caïro, achter een standbeeld van Ramses II, ook uit Memphis. ^[111]

Late Rijk

Pianchi was de koning van de Koesjieten uit Nubië. Hij veroverde Opper- en Neder-Egypte vanuit Nubië en riep zich uit als farao. Hij was de eerste farao van de 25e dynastie. Zijn verovering op Egypte werd beschreven in de “Overwinningstèle” in de tempel van Amon te Gebel Barkal in Nubië. Op de overwinningstele staan alle vorsten van de Nijldelta die aan zijn voeten liggen, een belangrijk historisch document. Nadat Memphis was veroverd, herstelde farao Pianchi de tempels en cultussen die waren verwaarloosd tijdens de dynastieën van de Lybiërse farao’s (22e t/m 24e dynastie). Zijn opvolgers bouwden kapellen ten zuidwesten van de tempel van Ptah. ^[112]

Farao Sjabaka liet enkele gebouwen bouwen in Memphis en resideerde er. ^[113]

Farao Taharqa probeerde Egypte en Memphis te beschermen tegen troepen uit Assyriërs. Helaas hielden zijn troepen geen stand en moest de farao vluchten naar Nubië. Koning Esarhaddon van Assyrië veroverde Memphis in 671 voor Chr., hij werd gesteund door aantal lokale Egyptische prinsen.^[114] Zijn troepen plunderde de stad, slachten de inwoners af, stapelde hun hoofden op. De koning reisde terug naar zijn hoofdstad Nineve in Assyrië. Hij liet daar een “Overwinningstèle” oprichten, waarop de zoon van Taharqa in kettingen werd afgebeeld. Toen de koning Egypte verliet, begon Egypte te rebelleren tegen de Assyrische heerschappij. ^[115]

In Assyrië volgde koning Ashurbanipal zijn vader (Esarhaddon) op. Hij zette de aanval tegen Egypte voort. Bij de invasie van 664 v. Chr. werd opnieuw Memphis overvallen en geplunderd. Farao Tantamani van de 25e dynastie, werd achtervolgd naar Nubië en verslagen. Om een definitief einde te maken aan de Koesjitische heerschappij van Egypte. De Assyriërs stelden een nieuwe farao aan uit de stad Saïs: Nekaoe/Necho I van de 26e dynastie. De heersers van de 26e dynastie waren angstig voor een volgende invasie ditmaal van de Babyloniërs. Daarom versterkten ze monumenten in Memphis, zoals blijkt uit de paleis van Apriës. ^[116]

Tijdens de regering van farao Amasis (26e dynastie) werd de stad Memphis beschermd door Carische en Griekse huurlingen. ^[117] Farao Apriës en Psamtik II bouwden verder aan de grote tempel van Ptah. ^[118]

De regering van de nieuwe farao Psamtik III, zoon van Amasis, was vrij kort. Hij probeerde de invasie tegen te houden maar moest zich overgeven in Memphis. Hij werd gevangen genomen en meegenomen naar het Perzisch hof om daar verder te leven. Toen men erachter kwam dat Psamtik III terug verlangde naar de Egyptische troon werd hij ter dood gebracht. ^[119]

Na de slag om Pelusium (525 v.Chr.) werd Egypte en Memphis ingenomen door de Perzische koning Cambyses II. Onder de Perzische heerschappij werd de stad onderhouden en versterkt. Memphis werd de administratieve hoofdkwartier van een satraap . Een Perzisch garnizoen werd permanent geïnstalleerd in de stad, vermoedelijk bij de noordelijke muur van de tempel, vlakbij de paleis van Apriës. Opgravingen door de egyptoloog Flinders Petrie onthulde dat dit gedeelte van de stad ook arsenalen bevatten. Ongeveer anderhalve eeuw was Memphis de hoofdstad van de Perzische satraap van Egypte. Het werd een epicentrum van handel in het Perzische rijk. ^{[120] [121]}

In de Perzische tijd werden stèles opgedragen door de farao’s aan de stierengod Apis in het Serapeum van Saqqara. De catacomben waarin de overblijfselen van de heilige stieren werden bijgezet, groeiden geleidelijk in omvang tot aan een monumentaal uiterlijk. Een monument opgedragen door Cambyses II, lijkt de getuigenis van Herodotus te weerleggen, hij beschuldigde de heerser ervan minachting tegenover de heilige tradities. ^[122]

Volgens Herodotus had farao Cambyses een slechte strijd achter de rug. Toen hij in Memphis aankwam zag hij een feestende menigte die in hun beste kleren waren gekleed. Ze vierden een festival omdat een jonge stier was gevonden en werd beschouwd als de volgende Apis stier, een aspect van de god Ptah. Hij kreeg argwaan en dacht dat ze hem uitlachten vanwege zijn mislukte strijd en alle mislukkelingen die had ondergaan. Hij liet de feestende menigte in mooie kleren ondervragen en stak ze neer, want hij geloofde ze niet. Vervolgens vroeg hij aan de priesters om de jonge stier te brengen en stak het neer. Hij bespotte de priesters om de dode jonge stier: “is dit jullie god”? Daarna doodde hij de priesters. ^[123]

Er kwam een nieuwe opleving van de macht van lokale farao’s. Farao Amyrtaios (28e dynastie) beëindigde de Perzische bezetting in 404 v.Chr. Hij werd verslagen en geëxecuteerd in Memphis op 399 v.Chr door Nepherites I (29e dynastie).^[124] De executie werd opgetekend op een papyrus geschreven in het Aramees (Papyrus Brooklyn 13). Nepherites verplaatste de hoofdstad naar Mendes, ten oosten van de nijldelta. Memphis verloor zijn politieke invloed, maar behield zijn invloed op de handel en religie. ^[125]

Farao Achoris van de 29e dynastie liet grote bouwprojecten na in Memphis. ^[126]

Onder de regering farao Nectanebo I (30e dynastie) werd een bouwprogramma gestart voor het restaureren van de tempels in het land. Zo werd er in Memphis een nieuwe muur gebouwd voor de tempel van Ptah en ook de tempels en kapellen binnen het complex werden aangepakt. Nectanebo II maakte het werk van zijn voorganger(s) af. Hij bouwde grote heiligdommen, vooral in de necropolis van Saqqara en versierde ze met pylonen, standbeelden en wegen met sfinxen. Ondanks zijn inspanningen om het land te vrijwaren van de Perzen, kwam er een invasie in 340 v.Chr. Nectanebo II trok zich terug naar Memphis, maar de Perzische koning Artaxerxes III belegerde de stad. Nectanebo II was gedwongen om naar Opper-Egypte te vluchten en uiteindelijk naar Nubië. ^[127]

Onder Chababasj (338-335 v.Chr.) werd Memphis kortstondig bevrijd. Hij riep zich uit als farao. Dit is aangetoond door een Apis-stier sarcofaag met zijn naam. De legertroepen van de Perzische koning Darius III herwonnen de controle over de stad. ^[128]

Helleense periode

Koning Alexander (III) de Grote uit Macedonië versloeg de Perzen. Volgens het orakel van Amon in de Siwa-oase, was hij de volgende farao. Geheel volgens de Egyptische tradities liet hij zich als koning kronen in Memphis. De stad Alexandrië werd gesticht door Alexander de Grote, het gevolg was dat Memphis minder belangrijk werd. ^[129]

Tijdens het bewind van Ptolemaeus - de generaal van Alexander de Grote - bleef Memphis een belangrijke religieuze stad. Toen Alexander de Grote stief in Babylon werd zijn lichaam overgebracht naar Memphis. Ptolemaeus deed veel moeite hiervoor, hij claimde dat Alexander de Grote officieel aan hem had medegedeeld dat hij zou worden bijgezet in Egypte. Hij liet de koning dragen naar het binnenste van de tempel van Ptah, en balsemen door de priesters. Het was traditie in Macedonië dat de opvolger van de troon, zijn voorganger liet begraven. Farao Ptolemaeus II liet de sarcofaag van de dode koning verplaatsen naar Alexandrië, daar werd een koninklijke tombe gemaakt voor Alexander de Grote. De exacte locatie van de tombe is in de vergetelheid geraakt. Volgens Aelian, zou de ziener Aristander hebben voorspeld dat het land waar Alexander werd begraven “voor altijd gelukkig en onoverwinnelijk zou zijn”. ^[130]

Farao Ptolemaeus I introduceerde de cultus van Serapis in Egypte. Tijdens zijn regering liet hij vele veranderingen aanbrengen in het Serapeum in Saqqara. Waaronder de “kamer van Poëten”, maar ook een dromos (rij van sfinxen), en vele elementen uit de Griekse architectuur. De cultus van Serapis uit Memphis bereikte de grenzen van het land, maar werd later overschaduwd door het Serapeum van Alexandrië dat werd gebouwd door de opvolgers van Ptolemaeus I. ^[131]

Onder Ptolemaeus IV Philopator (216 v.Chr.) en Ptolemaeus V Ephiphanes (196 v.Chr.) werden de decreten van Memphis opgetekend. Afgevaardigden van de belangrijkste priesters van Egypte kwamen bijeen. Onder de leiding van de farao en de hogepriester van Ptah, werd het religieuze beleid van het land voor de komende jaren vastgesteld. Duidelijk werd gemaakt wat de vergoedingen en belasting waren voor de priesterklasse en werd er hulde gebracht aan de familie van de Ptolemaeën. De decreten werden gegraveerd op stèles in drie schriftsoorten, zodat ze werden begrepen door alle bevolkingsgroepen. Het demotisch (het Egyptische volk), hiërogliefen (priesterschap) en grieks (Griekse aristocratie in Alexandrië). Een bekend voorbeeld hiervan is de Steen van Rosetta, nu in het British Museum in het verenigd koninkrijk. Er waren ook andere stèles die de genealogie beschreven van de priesters van Memphis, een dynastie van hogepriesters van Ptah. De familie had nauwe banden met de Ptolemaeën in Alexandrië, verschillende prinsessen trouwden met hoge priesters van Ptah.^[132]

In Memphis en andere regio’s, heerste er onrust tijdens de regering van Ptolemaeus VI, vanwege een revolte van Dionysios Petosarapis. ^[133]

Ptolemaeus IX soter II werd gekroond in Memphis. ^[134]

Romeinse tijd

Alexandrië bleef de hoofdstad met de komst van de Romeinse overheersing. Memphis en Thebe werden onbelangrijke steden. De cultussen van Memphis werden verlaten door de komst van de cultus van Serapis. Deze bleek zeer geschikt voor de Romeinse heersers van Egypte. Toen het Christendom kwam, nestelde zich diep in het land. Tijdens de Byzantijnse en Koptische tijd slonk de stand en verdween uiteindelijk. ^[135]

Arabische Periode

Memphis werd beschouwd als een mijn en de stenen werden hergebruikt voor nieuwe gebouwen in de buurt. Fustat werd de nieuwe hoofdstad van Egypte onder de Arabische heerschappij in de 7e eeuw. De fundering van Fustat en het latere Caïro werden gelegd met stenen van de ontmantelde tempels van Memphis. De historicus Abd-ul-Latif bezocht de site in de 13e eeuw, hij beschreef de grootsheid van de ruïnes. ^[136]

Moderne tijd

Hoewel er vandaag de dag er weinig over is gebleven van Memphis, in vergelijking wat historicus Abd-ul-Latif zag en beschreef, inspireerden de resten van de stad vele archeologen om er te graven. De eerste opgravingen van de stad in de 19e eeuw en het werk van Flinders Petrie zorgden ervoor dat de glorie van de stad weer te zien werd. In 1979 kreeg Memphis en zijn necropolis (inclusief: rotsgraven, mastaba’s, tempels en de piramiden) de eer om beschreven te worden op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. ^[137]

Mythologie

In Memphis werden er een aantal goden en godinnen vereerd. Daarnaast werden er een aantal religieuze feesten gevierd. Religie was onlosmakelijk verbonden met het leven in het Oude Egypte.

Overzicht van goden uit Memphis

De volgende goden werden specifiek vereerd in memphis.^[138]

Cultus van Ptah

Ptah werd aanbeden in Memphis in meerdere vormen:

De cultus van Ptah werd geleid door een hogepriester. De naam van hogepriester had als titel: "Wer-Cherep-Hemoet". Hij had de volgende functies: "kledende priester" en "Bewaarder van de hooftooi die Ptah siert". ^[147]

In het Oude Rijk waren er twee hogepriesters. Rond de 6e dynastie onder farao Pepi I werden de functies gecombineerd en was er dus één hogepriester van Ptah.^[148]

Hier volgt een overzicht van de titels van de (hoge)priester van Ptah en alles wat met de cultus te maken heeft.

Heiligdommen in Memphis

De volgende tabel laat een lijst zien van de historische tempels in Memphis, vermeld in teksten uit het oude Egypte.

Archeologie

De plek waar ooit Memphis stond is sinds de Romeinse tijd een ruïne. De ruïnes van Memphis bevat het dorp Mit Rahina. Doordat het dorp Mit Rahina bewoond wordt kan niet overal gegraven worden waardoor een deel nog onder het zand ligt.

In de lange historie van Memphis heeft de Nijl ook een grote rol gespeeld. De dijken zijn gesprongen en de Nijl heeft zijn koers gewijzigd door het landschap.

De site van het oude Memphis wordt in twee delen verdeeld: 1) de noordelijke omheining, met de overblijfselen van het paleis van Apriës en 2) de grote tempel van Ptah. Tussen de noordelijke omheining, het dorp Mit Rahina en de tempel van Ptah ligt het meer Birket . Erom heen liggen allerlei heuvels aangeduid met Kom . Het grondwater in het meer verhindert het onderzoek naar de grote tempel van Ptah.

Zuidelijke gedeelte

In de volgende tabel de grafheuvels van het zuidelijke gedeelte en wat er zoal is opgegraven. ^[179]

Noordelijke gedeelte

In de volgende tabel de grafheuvels van het zuidelijke gedeelte en wat er zoal is opgegraven. ^[191]

De grote tempel van Ptah

Naast bewoning, paleizen en andere tempels was de grote tempel van Ptah het belangrijkste (religieuze) bouwwerk waar vele generaties van farao’s aan werkten, vergelijkbaar met de Tempel van Amon in Thebe. De omheining zoals in de afbeelding is het werk van de farao’s uit het Nieuwe Rijk. Het oorspronkelijke gebouw uit het Oude Rijk of daarvoor is niet opgegraven. De indeling van de tempelcomplex is niet altijd duidelijk.

De volgende tabel laat zien wat er zoal is gevonden.

Opgravingen

Hieronder volgt een chronologische lijst van opgravingen in Memphis.^[209]

Links

Enkele links naar het internet die wat meer inzicht geven in de structuur van de stad Memphis.

• University College London over: Memphis, 2000.
• University College London over: The Palace of Apries, 2002.
• Penn Museum USA, "The Sphinx of Rameses II", 2010. Een film over de sfinx voor het museum wat ooit in Memphis stond.
• Nemad Markovic, “A look through his window: the sanctuary of the devine Apis Bull at Memphis”, 2016
• H. Trindade Lopes: “What are we talking about when we talk about Memphis”, 2016.
• AERA researcher, “Final report”, 2017
• Penn Museum USA, "The Palace of pharaoh Merenptah, Examing an archaeological cold case" 2020. Een film over de reconstructie van het paleis van farao Merenptah.

Bronnen en noten

Onderstaande een overzicht van de gebruikte bronnen en notities van deze webpagina.

Notenlijst

Naam van de stad

1. TM Places 1344.
2. Oorspronkelijke hiërogliefen onbekend. De hiërogliefen zijn gebaseerd op AED dictionary pagina 176620.

Geografie

3. Engelse wikipedia over Memphis.
4. ibidem.
5. Quote van Huub Pragt tijdens de les over hiërogliefen in 2021-2022.
6. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 969.
7. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 1, pagina 568.
8. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1021.
9. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 958.
10. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 950.
11. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1001.
12. ibdem.
13. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1009.
14. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1040.
15. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1039.
16. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 948.
17. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1019.
18. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1022.
19. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1018.
20. Ibdem.
21. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1014.
22. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 972.
23. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 962.
24. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 967.
25. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1047.
26. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 994.
27. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 986.
28. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 993.
29. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 987.
30. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 990.
31. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 995.
32. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1011.
33. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1036.
34. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1031.
35. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 964.
36. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1041.
37. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1053.
38. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 972.
39. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 969.
40. Ibidem.
41. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 978.
42. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 995.
43. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1024.
44. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1022.
45. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 948.
46. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 972.
47. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 959.
48. ibidem.
49. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 954.
50. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1006.
51. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 982.
52. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 995.
53. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 994.
54. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 988.
55. ibidem.
56. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 984.
57. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 995.
58. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1034.
59. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 687.
60. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1035.
61. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1053.
62. Ibidem.
63. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 975.

Geschiedenis

64. Regine Schulz en Matthias Seidel, a.w., pagina 33.
65. Ibidem.
66. Engelse Wikipedia over Menes.
67. Nederlandse Wikipedia over Memphis.
68. Regine Schulz en Matthias Seidel, a.w., pagina 29.
69. Pierre Tallat, "Iry-Hor et Narmer au Sud Sinai (ouadi Ameyra)", 2012 op Academia.edu.
70. Engelse Wikipedia over Iry-Hor.
71. Regine Schulz en Matthias Seidel, a.w., pagina 30.
72. Regine Schulz en Matthias Seidel, a.w., pagina 37.
73. Regine Schulz en Matthias Seidel, a.w., pagina's 33-34.
74. Website over Saqqara van Francesco Raffaele.
75. Regine Schulz en Matthias Seidel, a.w., pagina 39.
76. Regine Schulz en Matthias Seidel, a.w., pagina 41.
77. Engelse Wikipedia over Memphis.
78. Ibidem.
79. Engelse Wikipedia over Hogepriesters van Ptah.
80. Nederlandse Wikipedia over Memphis.
81. Engelse Wikipedia over Memphis.
82. Ibidem.
83. Nederlandse wikipedia over Memphis.
84. Engelse Wikipedia over Memphis.
85. Regine Schulz en Matthias Seidel, a.w., pagina 106.
86. Engelse Wikipedia over Memphis.
87. Nederlandse Wikipedia over Memphis.
88. Engelse Wikipedia over Memphis.
89. Ibidem.
90. Ibidem.
91. Regine Schulz en Matthias Seidel, a.w., pagina 107.
92. Ibidem, pagina 146-147.
93. Engelse Wikipedia over Memphis.
94. Ibidem.
95. Nederlandstalige Wikipedia over Memphis.
96. Regine Schulz en Matthias Seidel, a.w., pagina's 146-147.
97. Engelse Wikipedia over Memphis.
98. Regine Schulz en Matthias Seidel, a.w., pagina 264.
99. Engelse Wikipedia over Memphis.
100. Nederlandstalige Wikipedia over Memphis.
101. Engelse Wikipedia over Memphis.
102. Regine Schulz en Matthias Seidel, a.w., pagina 205.
103. Nederlandstalige Wikipedia over Memphis.
104. Engelse Wikipedia over Memphis.
105. Ibidem.
106. Nederlandstalige Wikipedia over Memphis.
107. Ibidem.
108. Engelse Wikipedia over Memphis.
109. Ibidem.
110. Nederlandstalige Wikipedia over Memphis.
111. Engelse Wikipedia over Memphis.
112. Engelse Wikipedia over Memphis.
113. Nederlandstalige Wikipedia over Memphis.
114. Regine Schulz en Matthias Seidel, a.w., pagina 273.
115. Engelse Wikipedia over Memphis.
116. Ibidem.
117. Regine Schulz en Matthias Seidel, a.w., pagina 273.
118. Nederlandstalige Wikipedia over Memphis.
119. Aidan Dodson & Dyan Hilton, a.w., pagina 243.
120. Regine Schulz en Matthias Seidel, a.w., pagina 274.
121. Engelse Wikipedia over Memphis.
122. Ibidem.
123. Zie website: co-geeking.com.
124. Nederlandstalige Wikipedia over Memphis.
125. Engelse Wikipedia over Memphis.
126. Nederlandstalige Wikipedia over Memphis.
127. Engelse Wikipedia over Memphis.
128. Ibidem.
129. Regine Schulz en Matthias Seidel, a.w., pagina 291.
130. Engelse Wikipedia over Memphis.
131. Ibidem.
132. Ibidem.
133. Regine Schulz en Matthias Seidel, a.w., pagina 294.
134. Nederlandse Wikipedia over Memphis.
135. Engelse Wikipedia over Memphis.
136. Engelse Wikipedia over Memphis.
137. Ibidem.

Mythologie

138. Richard H. Wilkinson, “The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt”
139. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 1, pagina 255
140. Gebaseeerd op deze pagina: Ear stele op de Egypt at the Manchester Museum.
141. Gebaseerd op deze pagina: Stela-of-ptah-who-hears-prayers-ptahmassu-nofra-uaa.
142. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 1, pagina 255
143. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 1, pagina 254
144. Ibidem
145. Ibidem
146. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 1, pagina 255
147. Richard H. Wilkinson, “The Complete Temples of Ancient Egypt”, pagina 86.
148. Engelse Wikipedia over Hogepriesters van Ptah.
149. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 1, pagina 172 en 483
150. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 666
151. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 1, pagina 193
152. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 1, pagina 371
153. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 947
154. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 1, pagina 453
155. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1019
156. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1018
157. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1016
158. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1015
159. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1014
160. Ibidem
161. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1018
162. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 1, pagina 456
163. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 958
164. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 983
165. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 992
166. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 989
167. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 990
168. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 985
169. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 987
170. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1036
171. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1041
172. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1054
173. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1051
174. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1057
175. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 2, pagina 1056
176. Ibidem
177. Paul Dickson, a.w., pagina 281 en 249
178. E.A. Wallis Budge, a.w., volume 1, pagina 191

Archeologie

179. Gebaseerd op een plattegrond van H. S. Smith en D. G. Jeffreys, "A survey of Memphis", 2015
180. Duitse wikipedia over Memphis
181. Ibidem
182. Ibidem
183. Ibidem
184. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 33
185. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 61
186. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 37
187. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 36
188. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 29
189. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 172
190. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 122
191. Gebaseerd op een plattegrond van H. S. Smith en D. G. Jeffreys, "A survey of Memphis", 2015
192. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 168
193. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 174
194. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 29
195. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 51
196. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 216
197. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 51
198. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 34
199. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 29
200. M. Barta, F. Coppens, J. Krejci, a.w., pagina 32
201. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 65
202. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 29-30
203. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 48
204. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 65
205. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 98
206. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 83
207. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 74
208. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 30
209. De tabel is gebaseerd op Memphis op de Duitse wikipedia, nieuwe toegevoegde items zijn met noten aangemerkt.
210. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 17
211. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 27-28
212. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 28
213. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 34
214. Ibidem
215. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 35
216. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 37
217. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 47
218. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 52
219. Aude Gräzer Ohara, a.w., pagina 53
220. Ibidem

Geraadpleegde bronnen

Geraadpleegde bronnen, gesorteerd op jaar.

• E.A. Wallis Budge, "Egyptian hieroglyphic Dictionary", vol 1, 1920. Gevonden op: archive.org.
• E.A. Wallis Budge, "Egyptian hieroglyphic Dictionary", vol 2, 1920. Gevonden op: archive.org.
• Regine Schulz en Matthias Seidel, “Egypte, Het land van de farao’s”, Könemann, 1998.
• Francesco Raffaele, “Late Dynastic and Early Dynastic Egypt”, 2000-2018
• Richard H. Wilkinson, “The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt”, Thames & Hudson, 2003
• M. Barta, F. Coppens, J. Krejci, "Abusir and Saqqara in the year 2005", Czech Institute of Egyptology 2005.
• Paul DIckson “Dictionairy of Middel Egyptian”, 2006
• Aidan Dodson & Dyan Hilton, "The Complete Royal Families of Ancient Egypt", Thames & Hudson, 2010.
• Website: www.trismegistos.org, 2011-2022. Website dat focust op Grieks-Romeinse teksten uit Egypte.
• Website: Ancient Egyptian Dictioniary, Simon D. Schweitzer, 2020.
• Aude Gräzer Ohara, "Treasures from the lost city of Memphis", Ancient Egypt Research Associates (AERA) 2020.
• Wikipedia artikelen:
  • Memphis, op de Engelse wikipedia.
  • Memphis, op de Nederlandse wikipedia.
  • Memphis, op de Duitse wikipedia.
  • High Priest of Ptah, op de Engelse wikipedia.
  • Menes, op de Engelse wikipedia.
  • Iry Hor, op de Engelse wikipedia.